100 / 100

Öfke Patlaması: Nedenleri, Etkileri ve Başa Çıkma Yolları

Öfke, insanın temel duygularından biri olup, tehdit, haksızlık veya engellenme gibi durumlarda ortaya çıkar. Psikolojide, öfke genellikle bireyin kendini savunma mekanizması olarak görülür ve normal düzeyde yaşandığında sağlıklı bir duygusal tepki olarak kabul edilir. Ancak, kontrol edilemeyen öfke, yani öfke patlamaları, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ciddi sorunlara yol açabilir. Öfke patlamaları, kişinin duygusal kontrolünü kaybetmesi ve saldırgan davranışlar sergilemesiyle karakterizedir. Bu durum, kişinin hem kendisine hem de çevresine zarar verebilir.

Öfkenin sağlıklı ifadesi ile sağlıksız ifadesi arasında önemli farklar vardır. Sağlıklı öfke, kişinin duygularını yapıcı bir şekilde ifade etmesi, çözüm odaklı davranması ve kendini kontrol altında tutabilmesiyle kendini gösterir. Kontrolsüz öfke ise, kişinin duygularını yıkıcı bir şekilde dışa vurması, saldırgan davranışlar sergilemesi ve kendini kontrol edememesiyle karakterizedir.

Bu makalede, öfke patlamalarının nedenlerini, etkilerini ve başa çıkma yollarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Ayrıca, öfkenin sağlıklı ve sağlıksız ifadesi arasındaki farkları ve öfke yönetimi tekniklerini ele alacağız.

Öfkenin Tanımı ve Psikolojideki Yeri

Psikolojide öfke, birincil bir duygu olarak kabul edilir ve genellikle engellenme, tehdit veya haksızlık gibi durumlarda ortaya çıkar. Öfke, bireyin hayatta kalmasını sağlayan evrimsel bir mekanizma olarak da görülebilir. Örneğin, bir tehdit karşısında öfke, bireye savaşma veya kaçma tepkisi vererek kendini korumasına yardımcı olabilir.

Öfke, farklı teorik yaklaşımlarda farklı şekillerde ele alınmıştır. Örneğin, psikanalitik teoriye göre öfke, bastırılmış saldırgan dürtülerin dışa vurumu olarak görülürken, bilişsel davranışçı terapi (BDT) öfkeyi, düşünce, duygu ve davranış arasındaki etkileşimin bir sonucu olarak ele alır. 1

Kontrolsüz Öfkenin (Öfke Patlamaları) Ne Olduğu ve Belirtileri

Öfke patlamaları, kişinin duygusal kontrolünü kaybetmesi ve aşırı tepki vermesiyle karakterizedir. Bu patlamalar genellikle ani ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkar ve kişinin normalde olduğundan daha saldırgan davranmasına neden olabilir. Öfke patlamalarının belirtileri arasında bağırma, küfür etme, tehdit etme, fiziksel şiddet uygulama, eşyalara zarar verme ve kontrol edilemeyen ağlama sayılabilir.

Öfke patlamaları, kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir ve ilişkilerine zarar verebilir. Ayrıca, öfke patlamaları, altta yatan bir ruh sağlığı sorununun (depresyon, anksiyete bozuklukları, bipolar bozukluk) belirtisi olabilir. 2

Öfkenin Sağlıklı ve Sağlıksız İfadesi Arasındaki Farklar

Öfkenin sağlıklı ifadesi, kişinin duygularını yapıcı bir şekilde ifade etmesi, çözüm odaklı davranması ve kendini kontrol altında tutabilmesiyle karakterizedir. Örneğin, bir kişi, haksızlığa uğradığında öfkelenebilir ancak bu öfkeyi yapıcı bir şekilde ifade ederek sorunu çözmeye çalışabilir. Sağlıklı öfke ifadesi, kişinin hem kendisine hem de çevresine zarar vermeden duygularını ifade etmesine yardımcı olur.

Sağlıksız öfke ifadesi ise, kişinin duygularını yıkıcı bir şekilde dışa vurması, saldırgan davranışlar sergilemesi ve kendini kontrol edememesiyle karakterizedir. Örneğin, bir kişi, öfkelendiğinde bağırıp çağırabilir, eşyalara zarar verebilir veya başkalarına fiziksel şiddet uygulayabilir. Sağlıksız öfke ifadesi, hem kişinin kendisine hem de çevresine zarar verir ve ilişkilerini olumsuz etkiler. 3

Öfke Patlaması Nedir
Öfke Patlaması Nedir

Kontrolsüz Öfkenin Nedenleri

Kontrolsüz öfkenin altında yatan nedenler, biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörlerin karmaşık bir etkileşiminden kaynaklanır. Bu faktörler, bireyin öfke tepkilerini kontrol etme yeteneğini etkileyerek öfke patlamalarına zemin hazırlayabilir.

Biyolojik Faktörler

  • Genetik Yatkınlık: Araştırmalar, öfke ve saldırganlık ile ilişkili bazı genlerin varlığını göstermektedir. Bu genler, bireyin öfke eşiğini düşürebilir ve öfke tepkilerini kontrol etmesini zorlaştırabilir. Ancak, genetik yatkınlık tek başına öfke patlamalarını açıklamak için yeterli değildir ve çevresel faktörlerle etkileşime girer. 4

  • Hormonal Dengesizlikler: Testosteron ve kortizol gibi bazı hormonların dengesizlikleri, öfke ve saldırganlık ile ilişkilendirilmiştir. Yüksek testosteron seviyeleri, özellikle erkeklerde, öfke ve saldırganlık riskini artırabilirken, stres hormonu olan kortizolün yüksek seviyeleri de öfke kontrolünü zorlaştırabilir. 5

  • Beyin Kimyası: Beyindeki bazı nörotransmitterlerin (serotonin, dopamin, norepinefrin) dengesizlikleri de öfke kontrolünü etkileyebilir. Örneğin, düşük serotonin seviyeleri, dürtüsellik ve saldırganlık ile ilişkilendirilmiştir. Beyindeki amigdala ve prefrontal korteks gibi bölgelerin işlev bozuklukları da öfke patlamalarına katkıda bulunabilir. 6

Psikolojik Faktörler

  • Çocukluk Travmaları: Çocukluk döneminde yaşanan travmatik olaylar (istismar, ihmal, şiddet), bireyin duygusal gelişimini olumsuz etkileyerek öfke kontrol sorunlarına yol açabilir. Travma, beyindeki stres tepki sistemini etkileyerek öfke eşiğini düşürebilir ve öfke tepkilerini kontrol etmeyi zorlaştırabilir. 7

  • Öğrenilmiş Davranışlar: Birey, öfkeyle sorunlarını çözdüğünü veya öfkeyle başkalarını kontrol edebildiğini öğrenirse, bu davranışları tekrarlama eğiliminde olabilir. Öfkeli davranışlar, aile içinde veya sosyal çevrede model alınabilir ve pekiştirilebilir. 8

  • Kişilik Özellikleri: Bazı kişilik özellikleri, öfke patlamalarına yatkınlığı artırabilir. Düşük özsaygı, mükemmeliyetçilik, narsisizm, paranoid düşünceler ve dürtüsellik gibi özellikler, bireyin öfke tepkilerini kontrol etmesini zorlaştırabilir. 9

Sosyal ve Çevresel Faktörler

  • Stresli Yaşam Olayları: İş kaybı, boşanma, ekonomik zorluklar, hastalık, yas gibi stresli yaşam olayları, bireyin öfke eşiğini düşürebilir ve öfke patlamalarını tetikleyebilir. Stres, kortizol gibi stres hormonlarının salınımını artırarak öfke kontrolünü zorlaştırabilir.

  • Aile İçi Şiddet: Çocukluk döneminde veya yetişkinlikte maruz kalınan aile içi şiddet, öfke kontrol sorunlarına yol açabilir. Şiddete maruz kalan bireyler, öfkeyi ifade etmenin normal bir yol olduğunu öğrenebilir ve bu davranışı tekrarlama eğiliminde olabilir.

  • Madde Kullanımı: Alkol, uyuşturucu ve bazı reçeteli ilaçlar, bireyin öfke eşiğini düşürebilir ve öfke patlamalarına neden olabilir. Madde kullanımı, beyindeki nörotransmitterlerin dengesini bozarak öfke kontrolünü zorlaştırabilir. Ayrıca, madde kullanımı sonucu ortaya çıkan yoksunluk belirtileri de öfke patlamalarını tetikleyebilir. 10

Öfke Patlaması Nedir
Öfke Patlaması Nedir

Kontrolsüz Öfkenin Etkileri

Kontrolsüz öfke, bireysel, ilişkisel ve toplumsal düzeyde geniş kapsamlı ve yıkıcı etkilere sahip olabilir. Öfke patlamaları, kişinin sağlığını, ilişkilerini ve genel yaşam kalitesini olumsuz etkileyerek uzun vadeli sonuçlar doğurabilir.

Bireysel Etkiler

  • Fiziksel Sağlık Sorunları: Kronik öfke ve öfke patlamaları, kalp-damar hastalıkları, yüksek tansiyon, inme, sindirim sorunları, uyku bozuklukları, baş ağrıları ve bağışıklık sistemi zayıflığı gibi bir dizi fiziksel sağlık sorunuyla ilişkilendirilmiştir. Öfke, vücutta stres hormonlarının salınımını artırarak bu sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Ayrıca, öfke patlamaları sırasında ortaya çıkan fiziksel gerilim ve saldırgan davranışlar da fiziksel yaralanmalara neden olabilir. 11

  • Ruh Sağlığı Bozuklukları: Kontrolsüz öfke, depresyon, anksiyete bozuklukları, madde bağımlılığı, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve bipolar bozukluk gibi ruh sağlığı sorunları riskini artırabilir. Öfke patlamaları, kişinin duygusal dengesini bozarak bu bozuklukların gelişmesine katkıda bulunabilir. Ayrıca, öfke kontrol sorunları, kişinin tedaviye direncini artırarak mevcut ruh sağlığı sorunlarının tedavisini zorlaştırabilir. 12

  • Sosyal İzolasyon: Öfke patlamaları, kişinin sosyal ilişkilerine zarar vererek sosyal izolasyona yol açabilir. Öfkeli davranışlar, çevredeki insanları uzaklaştırabilir ve kişinin sosyal destek ağını zayıflatabilir. Sosyal izolasyon, kişinin yalnızlık, depresyon ve diğer ruh sağlığı sorunları yaşama riskini artırabilir. Ayrıca, sosyal izolasyon, kişinin öfke kontrolü becerilerini geliştirmesini zorlaştırarak kısır bir döngü yaratabilir. 13

İlişkisel Etkiler

  • Aile İçi Çatışmalar: Öfke patlamaları, aile içinde iletişim sorunlarına, çatışmalara ve şiddete yol açabilir. Öfkeli ebeveynler, çocuklarına karşı fiziksel veya duygusal şiddet uygulayabilir ve bu durum, çocukların ruh sağlığı üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler bırakabilir. Ayrıca, öfke patlamaları, eşler arasındaki ilişkiyi zedeleyebilir ve boşanma riskini artırabilir. 14

  • Arkadaşlık Sorunları: Öfke patlamaları, arkadaşlık ilişkilerinde sorunlara yol açabilir. Öfkeli bireyler, arkadaşlarını kırabilir, incitebilir ve güvenlerini kaybedebilir. Bu durum, kişinin sosyal destek ağını zayıflatarak yalnızlık ve izolasyon riskini artırabilir.

  • İş Kaybı: Öfke patlamaları, iş yerinde sorunlara yol açarak iş performansını düşürebilir ve iş kaybına neden olabilir. Öfkeli çalışanlar, iş arkadaşlarıyla veya müşterilerle çatışmaya girebilir, iş yerinde huzursuzluğa neden olabilir ve işverenleri tarafından disiplin cezasına çarptırılabilir.

Toplumsal Etkiler

  • Şiddet Suçları: Kontrolsüz öfke, şiddet suçlarının önemli bir risk faktörüdür. Öfke patlamaları, cinayet, saldırı, tecavüz ve aile içi şiddet gibi şiddet suçlarına yol açabilir. Toplumda şiddetin yaygınlaşması, güvensizlik ortamı yaratır ve genel yaşam kalitesini düşürür. 15

  • Trafik Kazaları: Öfke, trafikte agresif davranışlara (korna çalma, takip etme, tehlikeli şerit değiştirme) yol açarak kaza riskini artırabilir. Öfkeli sürücüler, dikkatlerini yola vermeyebilir ve riskli kararlar alabilirler.

  • İşyeri Sorunları: İş yerinde yaşanan öfke patlamaları, iş verimliliğini düşürebilir, iş kazalarına neden olabilir ve iş ortamında huzursuzluk yaratabilir. Öfkeli çalışanlar, iş arkadaşlarına veya müşterilere karşı saldırgan davranışlar sergileyebilir ve bu durum, iş yerinde mobbing veya tacize yol açabilir.

Öfke Patlaması Nedir
Öfke Patlaması Nedir

Kontrolsüz Öfkeyle Başa Çıkma Yolları

Kontrolsüz öfkeyle başa çıkmak, bireyin yaşam kalitesini artırmak ve hem kendisine hem de çevresine zarar vermesini önlemek için önemlidir. Öfke yönetimi, farklı yöntemlerin bir kombinasyonunu içerebilir ve bireyin ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmelidir. İşte kontrolsüz öfkeyle başa çıkmada kullanılan bazı etkili yöntemler:

Öfke Yönetimi Teknikleri

  • Gevşeme Egzersizleri: Derin nefes alma, meditasyon, yoga, progresif kas gevşemesi gibi gevşeme egzersizleri, öfke anında fizyolojik uyarılmayı azaltarak sakinleşmeye yardımcı olabilir. Bu teknikler, stres hormonlarının salınımını azaltarak ve kalp atış hızını yavaşlatarak öfke tepkisini kontrol altına almaya yardımcı olur. 16

  • Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Bu teknik, öfke tetikleyen düşünceleri belirlemeyi ve bu düşünceleri daha gerçekçi ve olumlu düşüncelerle değiştirmeyi içerir. Örneğin, “Herkes bana karşı!” gibi bir düşünce yerine, “Bu durum beni üzdü, ama herkesin bana karşı olduğunu düşünmek doğru değil” gibi daha dengeli bir düşünce benimsemek öfke tepkisini azaltabilir. 17

  • İletişim Becerileri: Etkili iletişim becerileri (aktif dinleme, empati kurma, “ben” diliyle konuşma), öfkeyi yapıcı bir şekilde ifade etmeye ve çatışmaları çözmeye yardımcı olabilir. Öfkeli olduğunuzda, karşınızdaki kişiyi suçlamak veya saldırgan davranmak yerine, duygularınızı açık ve net bir şekilde ifade etmek daha sağlıklı bir iletişim sağlar. 18

Terapi Yöntemleri

  • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): BDT, öfke kontrol sorunları için en etkili terapi yöntemlerinden biridir. BDT, öfke tetikleyen düşünce ve davranışları değiştirmeye odaklanır. Terapist, bireye öfkeyle başa çıkma becerileri öğretir ve bu becerileri günlük yaşamda uygulamasına yardımcı olur. 19

  • Öfke Kontrolü Terapisi: Bu terapi yöntemi, öfkeyi tanıma, yönetme ve ifade etme becerilerini geliştirmeye odaklanır. Terapist, bireye öfke belirtilerini fark etmeyi, öfke tetikleyicilerini belirlemeyi ve öfkeyle başa çıkmak için sağlıklı stratejiler geliştirmeyi öğretir. 20

  • Grup Terapisi: Grup terapisi, öfke kontrol sorunları yaşayan bireylere, deneyimlerini paylaşma ve başkalarından öğrenme fırsatı sunar. Grup ortamı, bireyin yalnız olmadığını hissetmesine ve destek almasına yardımcı olabilir. Ayrıca, grup terapisi, bireyin sosyal becerilerini geliştirmesine ve öfkeyle başa çıkmak için yeni stratejiler öğrenmesine yardımcı olabilir. 21

İlaç Tedavisi

Öfke patlamaları, altta yatan bir ruh sağlığı bozukluğunun (depresyon, anksiyete bozuklukları, bipolar bozukluk) belirtisi olabilir. Bu durumda, doktor tarafından reçete edilen ilaçlar (antidepresanlar, anksiyete ilaçları, duygu durum düzenleyiciler) öfke kontrolünü sağlamaya yardımcı olabilir. Ancak, ilaç tedavisi tek başına yeterli olmayabilir ve genellikle terapi yöntemleriyle birlikte kullanılmalıdır. 22

Öfke Patlaması Nedir
Öfke Patlaması Nedir

Kontrolsüz Öfkenin Önlenmesi

Kontrolsüz öfke, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ciddi sorunlara yol açabileceğinden, önleyici tedbirler almak büyük önem taşır. Öfke patlamalarını önlemek için aşağıdaki stratejiler uygulanabilir:

Çocukluk Döneminde Öfke Yönetimi Eğitimi

Çocukluk dönemi, öfke yönetimi becerilerinin temellerinin atıldığı kritik bir dönemdir. Çocuklara erken yaşlardan itibaren duygularını tanıma, öfkeyi sağlıklı bir şekilde ifade etme ve öfkeyle başa çıkma stratejileri öğretilmelidir. Ebeveynler, öğretmenler ve diğer yetişkinler, çocuklara model olarak ve onlara uygun rehberlik sağlayarak öfke yönetimi becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilirler. Okullarda öfke yönetimi eğitimi programları düzenlemek, çocukların öfkeyle başa çıkma becerilerini geliştirmelerine ve ileride öfke kontrol sorunları yaşama riskini azaltmalarına yardımcı olabilir. 23

Stresle Başa Çıkma Becerilerinin Geliştirilmesi

Stres, öfke patlamalarının en önemli tetikleyicilerinden biridir. Stresle başa çıkma becerilerini geliştirmek, öfke kontrolünü kolaylaştırır ve öfke patlamalarını önlemeye yardımcı olur. Gevşeme teknikleri (derin nefes alma, meditasyon, yoga), zaman yönetimi becerileri, problem çözme becerileri ve sosyal destek aramak gibi stresle başa çıkma stratejileri, öfke kontrolünü güçlendirebilir. 24

Sağlıklı Yaşam Tarzı Alışkanlıkları

Sağlıklı bir yaşam tarzı, hem fiziksel hem de ruh sağlığını koruyarak öfke patlamalarını önlemeye yardımcı olabilir. Düzenli uyku, dengeli beslenme ve düzenli fiziksel aktivite, stres hormonlarının seviyesini düşürerek ve genel ruh halini iyileştirerek öfke kontrolünü kolaylaştırabilir. Ayrıca, kafein ve alkol gibi uyarıcı maddelerden kaçınmak da öfke tepkilerini kontrol etmeye yardımcı olabilir. 25

Destekleyici Sosyal Çevrenin Önemi

Aile, arkadaşlar ve diğer sosyal destek kaynakları, stresli durumlarda başa çıkma becerilerini geliştirmeye ve öfke kontrolünü sağlamaya yardımcı olabilir. Güçlü bir sosyal destek ağına sahip olmak, kişinin yalnızlık hissini azaltarak ve stresle başa çıkma becerilerini artırarak öfke patlamalarını önlemeye yardımcı olabilir. Ayrıca, destekleyici bir sosyal çevre, kişinin öfkeyle ilgili sorunları hakkında konuşmasına ve yardım almasına olanak sağlayabilir. 26

Öfke Patlaması Nedir
Öfke Patlaması Nedir

Sonuç

Öfke Patlaması, bireyin yaşam kalitesini düşüren, ilişkilerini zedeleyen ve toplumda şiddetin yaygınlaşmasına katkıda bulunan ciddi bir sorundur. Öfke patlamaları, fiziksel ve ruh sağlığı sorunlarına yol açabilir, aile içi çatışmalara ve iş kaybına neden olabilir, hatta şiddet suçlarına kadar varan sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, öfke kontrolünün önemini anlamak ve öfkeyle başa çıkma becerilerini geliştirmek, hem bireysel hem de toplumsal refah için kritik öneme sahiptir.

Öfkeyle başa çıkmak, doğuştan gelen bir yetenek değil, öğrenilebilir bir beceridir. Öfke yönetimi teknikleri, terapi yöntemleri ve sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları, öfke kontrolünü sağlamaya ve öfke patlamalarını önlemeye yardımcı olabilir. Öfkeyi tanımak, tetikleyicilerini belirlemek ve öfkeyle başa çıkmak için sağlıklı stratejiler geliştirmek, öfke kontrolünün temel adımlarıdır. Gevşeme egzersizleri, bilişsel yeniden yapılandırma ve etkili iletişim becerileri gibi öfke yönetimi teknikleri, öfkeyle başa çıkmak için güçlü araçlar sunar.

Öfke kontrol sorunları yaşayan bireyler için profesyonel yardım almak önemlidir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), öfke kontrolü terapisi ve grup terapisi gibi terapi yöntemleri, öfkeyle başa çıkma becerilerini geliştirmek ve daha sağlıklı bir yaşam sürmek için etkili yöntemlerdir. Terapistler, bireyin öfkeyle ilgili düşünce ve davranışlarını anlamasına ve değiştirmesine yardımcı olarak öfke kontrolünü sağlamaya yardımcı olurlar.

Erken müdahale ve tedavi, öfke sorunlarının üstesinden gelmek ve daha sağlıklı, mutlu bir yaşam sürmek için önemlidir. Öfke kontrol sorunları, tedavi edilmediğinde kronikleşebilir ve kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Bu nedenle, öfkeyle ilgili sorunlar yaşayan bireylerin bir an önce profesyonel yardım almaları önemlidir. Unutmayın, öfkeyle başa çıkmak bir süreçtir ve sabır, özveri ve destek gerektirir. Ancak, doğru yöntemlerle öfke kontrolünü sağlamak ve daha mutlu bir yaşam sürmek mümkündür.

Kaynaklar:

  1. Kaynak: Beck, A. T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorders.[↩]
  2. Kaynak: Tafrate, R. C., & Kassinove, H. (1992). Anger and aggression: An overview. Aggression and Violent Behavior, 1(1), 3-13.[↩]
  3. Kaynak:  Kassinove, H., & Tafrate, R. C. (2002). Anger management: The complete treatment guidebook for practitioners. Impact Publishers.[↩]
  4. Kaynak: Coccaro, E. F. (2014). Impulsivity and aggression. Journal of Clinical Psychiatry, 75(Suppl 5), e5.[↩]
  5. Kaynak: van Goozen, S. H., Fairchild, G., Snoek, H., & Harold, G. T. (2007). The evidence for a neurobiological model of childhood antisocial behavior. Psychological Bulletin, 133(1), 149-182.[↩]
  6. Kaynak: Siever, L. J. (2008). Neurobiology of aggression and violence. The American Journal of Psychiatry, 165(4), 429-442.[↩]
  7. Kaynak: van der Kolk, B. A. (2014). The body keeps the score: Brain, mind, and body in the healing of trauma. Viking.[↩]
  8. Kaynak: Bandura, A. (1977). Social learning theory. Prentice Hall.[↩]
  9. Kaynak: Miller, J. D., Flory, K., Lynam, D., & Leukefeld, C. (2003). A test of the generalizability of the relationship between anger and the five factor model of personality. Personality and Individual Differences, 34(4), 607-618.[↩]
  10. Kaynak: Giancola, P. R., & Zeichner, A. (1997). Alcohol and human physical aggression. Alcohol Health & Research World , 21(2), 114-120.[↩]
  11. Kaynak: Powch, I. G., & Houston, B. K. (1996). Hostility, anger-in, and cardiovascular reactivity in White women. Health Psychology, 15(3), 200-207.[↩]
  12. Kaynak: DiGiuseppe, R., Doyle, K. A., & Dryden, W. (2017). Clinical anger management: Assessment and intervention strategies. Oxford University Press.[↩]
  13. Kaynak: Cacioppo, J. T., & Hawkley, L. C. (2009). Perceived social isolation and cognition. Trends in Cognitive Sciences, 13(10), 447-454.[↩]
  14. Kaynak: Holtzworth-Munroe, A., & Stuart, G. L. (1994). Typologies of male batterers: Three subtypes and the differences among them. Psychological Bulletin, 116(3), 476-497.[↩]
  15. Kaynak: Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2002). Human aggression. Annual Review of Psychology, 53(1), 27-51.[↩]
  16. Kaynak: Novaco, R. W. (1975). Anger control: The development and evaluation of an experimental treatment. Lexington Books.[↩]
  17. Kaynak: Beck, A. T. (1976). Cognitive therapy and the emotional disorders.[↩]
  18. Kaynak: McKay, M., Davis, M., & Fanning, P. (2009). Messages: The communication skills book. New Harbinger Publications.[↩]
  19. Kaynak: Beck, R., & Fernandez, E. (1998). Cognitive-behavioral therapy in the treatment of anger: A meta-analysis. Cognitive Therapy and Research, 22(1), 63-74.[↩]
  20. Kaynak: Deffenbacher, J. L., & McKay, M. (2000). Overcoming anger: A self-help guide using cognitive behavioral techniques. New Harbinger Publications.[↩]
  21. Kaynak: Tafrate, R. C., DiGiuseppe, R., & Rose, R. D. (2016). Anger treatment for adults: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 49, 1-17.[↩]
  22. Kaynak: Fava, M. (1998). Psychopharmacology of anger and aggression. CNS Spectrums, 3(12), 39-48.[↩]
  23. Kaynak: Lochman, J. E., Powell, N. L., & Boxmeyer, C. L. (2012). Anger control training for children: A meta-analysis of treatment outcomes. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 41(4), 526-537.[↩]
  24. Kaynak: Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1988). Coping as a mediator of emotion. Journal of Personality and Social Psychology, 54(3), 466-475.[↩]
  25. Kaynak: Strine, T. W., & Chapman, D. P. (2005). Associations of anger and hostility with health behaviors and health outcomes: A review of the literature. Journal of Psychosomatic Research, 58(2), 113-122.[↩]
  26. Kaynak: Cohen, S., & Wills, T. A. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98(2), 310-357.[↩]
Etiketler:
Paylaş:
Kasım 21, 2024